مربی کشاورزی

نام علمی: Rhus coriaria               خانواده گیاهی: Anacardiaceae

نام انگلیسی: Sumach

مشخصات: گیاه سماق به صورت درختچه یا درخت‌های کوچک و به ارتفاع ۳-۵ متر می‌باشد که ساقه یا تنه متعدد، دارای شاخه های فراوان و منشعب به رنگ متمایل به سفید است. برگ سماق مرکب شانه‌ای بوده و از ۵-۷ جفت برگچه پوشیده از کرک و بدون دمبرگچه، بیضی با دندانه های نامنظم در حاشیه، روی برگ سبز مات و زیر برگ روشنتر و در پائیز برگها سرخ و یا حنایی میشود وهر برگچه آن در حدود ۳-۷ سانتی‌متر طول دارد. گل بسیار کوچک، سبز فام، نر- ماده و تک جنس، مجتمع در خوشه های مرکب، انتهایی و متراکم و حنایی رنگ است و در حدود ۱۰ سانتی‌متر طول دارد. میوه سماق به صورت شفت کرکدار، مدور، قلوه‌‌ای شکل و نافدار که رسیده آن به رنگ سبز متمایل به زرد و یا قرمز رنگ می‌باشد.

قسمتهای مورد استفاده: غلاف خشک میوه و برگها

مواد موثره:تانن، موم، میریستین، آنتوسیانین

خواص: قابض، مدر، پایین آورنده قند خون، مدر، جلوگیری از خونریزی

کاربرد: استفاده بسیار زیاد از این گیاه در نقاط مختلف جهان به عنوان یکی از چاشنی‌های سالم غذا باعث شده تا تحقیقات وسیعی بر روی آن صورت گیرد. املاح و مواد بسیار متنوع سماق حاکی از ارزش غذایی و دارویی آن است. سماق بهبود دهنده زخم‌ها، بند آورنده خون، ضد اسهال و درمان‌کننده اسهال خونی است که این اثرات مربوط به تانن‌ها و ترکیبات فنلی آن است. کاهش دهنده قند خون: در مورد این خاصیت سماق تاکنون پژوهش‌های کمی انجام گرفته و نتایج فعلی نشان می‌دهد که از طریق مهار آنزیم آلفا آمیلاز این عمل صورت می‌گیرد. آلفا آمیلاز مسؤول شکستن قندهای سنگین و تبدیل به قندهای ساده است و مهار آن از این عمل جلوگیری می‌کند و نیز تحمل بیماران دیابتی را نسبت به گلوکز افزایش می‌دهد. این اثرات مربوط به فلاونوئیدها و ترپنوئیدهای موجود در سماق می‌باشد. کاهش دهنده اسید اوریک: پژوهش‌ها نشان می‌دهد که

این گیاه به صورت غیر رقابتی آنزیم زانتاتن اکسیداز را مهار کرده و از این طریق باعث کاهش اسید اوریک خون در بیماران مبتلا به نقرس می‌شود. ضدمیکروب: سماق دارای اثر ضد میکروبی قوی بر روی تعداد زیادی از میکروارگانیسم‌های خطرناک و بیماری‌زاست. این امر مربوط به پلی فنل ها و ترکیبات فلاونوئیدی است که بر طیف وسیعی از میکروب‌های گرام مثبت و منفی مؤثرند. آنتی اکسیدان: پژوهش‌های سال‌های اخیر بر روی تعدادی از سماق‌ها نشان داده که این ماده دارای خاصیت آنتی اکسیدانی قوی و خنثی کننده رادیکال‌های آزاد و همچنین اثرات ضد سرطانی قابل توجهی است. خواص مهم دیگر سماق که مورد مطالعه و تأیید قرار گرفته است، عبارتند از: ضد ویروس، ضد قارچ، ضد التهاب، ضد موتاژن، ضد سرطان و ضد مالاریا (در بعضی گونه‌ها).

ملاحظات ایمنی: هیچگونه عوارض سوءجانبی یا تداخل دارویی گزارش نشده است.

آماده‌سازی و مقدار مورد مصرف: پوست ریشه به مقدار ۱ تا ۲ گرم و برگ و میوه به مقدار ۵ تا ۱۰ گرم روزی ۳ بار به صورت دمکرده مصرف شود.